– اخبار اجتماعی –
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، سید جواد حسینی؛ رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به تجربه جهانی در حوزه سلامت اظهار کرد: از سال 2033 میلادی، سازمان جهانی بهداشت مفهومی تحت عنوان «خدمات ادغام‌یافته یکپارچه» را مطرح کرده که برای داشتن نظام سلامت کارآمد ضروری است اما اجرای این مفهوم با سه چالش اصلی روبه‌روست.
وی نخستین چالش را عدم نگاه جامع به ابعاد مختلف سلامت دانست و تصریح کرد: مفهوم ادغام‌یافتگی زمانی معنا پیدا می‌کند که نگاه جامعه به سلامت ناظر بر سه بعد زیستی، روانی و اجتماعی باشد اما متأسفانه این‌گونه نیست و بیشتر تمرکز نظام سلامت بر بُعد زیستی است در حالی‌که ابعاد روانی و اجتماعی نادیده گرفته شده‌اند.
رئیس سازمان بهزیستی ادامه داد: دومین چالش، غفلت از همه سطوح خدمات سلامت است یعنی در حالی‌که باید به پیشگیری، درمان، مراقبت و توانبخشی توجه یکسان شود عملاً تمرکز بیشتر بر درمان و پیشگیری است و توانبخشی بیشتر در زمان ناکامی این دو حوزه به‌صورت جبرانی مورد توجه قرار می‌گیرد.
وی سومین چالش را تجاری‌سازی خدمات سلامت و توانبخشی عنوان کرد و افزود: خدماتی که باید همگانی باشند به کالایی تبدیل شده‌اند و این موضوع نابرابری در دسترسی را رقم زده است. این سه مانع، تحقق مفهوم خدمات ادغام‌یافته را که عنصر اصلی یک نظام سلامت مطلوب است با مشکل مواجه کرده‌اند.
11.5 درصد جمعیت کشور دارای معلولیت
رئیس سازمان بهزیستی با اشاره به پیامدهای این وضعیت در کشور تأکید کرد: اگر این اتفاق نیفتد، سلامت کشور با خسارات زیادی روبه‌رو خواهد شد. طبق پیمایش ملی که در سازمان بهزیستی انجام دادیم و 300 هزار خانوار در 19 استان را مورد مطالعه قرار دادیم حدود 10 میلیون نفر در کشور دارای معلولیت هستند یعنی 11.5 درصد جمعیت.
حسینی گفت: قانون جامع حمایت از حقوق معلولان که از سال 1386 تصویب شده، به همراه کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت چارچوب قانونی حمایت از این افراد را مشخص کرده است در این چارچوب نهادهایی مانند وزارت بهداشت، وزارت تعاون، سازمان بهزیستی، آموزش و پرورش (در بخش آموزش و پرورش استثنایی)، هلال‌احمر و بنیاد شهید وظیفه ارائه خدمات توانبخشی را دارند.
وی اظهار کرد: سازمان بهزیستی هم‌اکنون 257 هزار کودک دارای معلولیت را تحت پوشش دارد. این سازمان دارای ساختار تخصصی شامل معاونت توانبخشی، دفتر پیشگیری از معلولیت‌ها، تلفیق اجتماعی، برنامه‌ریزی و نظارت، توانبخشی آموزشی و حرفه‌ای، توانپزشکی، اعتبارات و فناوری اطلاعات است. همچنین دبیرخانه‌هایی برای اجرای قانون حمایت از معلولان، شورای ملی سالمندان و مناسب‌سازی در ساختار آن فعالیت می‌کنند. در مجموع، بیش از یک میلیون و 600 هزار فرد دارای معلولیت تحت پوشش سازمان هستند.
وی توضیح داد: در میان این جمعیت، 117 هزار و 150 نفر کودک زیر 10 سال، 162 هزار و 323 نفر کودک 10 تا 18 سال و 23 هزار و 443 نفر سالمند بالای 60 سال هستند.
ارائه مشاوره ژنتیک به سالانه 142 هزار خانواده
رئیس سازمان بهزیستی ادامه داد: نخستین حوزه خدماتی ما، پیشگیری از معلولیت‌هاست در این زمینه، برنامه مشاوره ژنتیک با بیش از 200 مرکز در حال اجراست و از سال 1376 تاکنون سالانه 142 هزار خانواده از این خدمات بهره‌مند می‌شوند.
وی دومین برنامه را غربالگری شنوایی نوزادان و کودکان عنوان کرد و گفت: در این حوزه، ایران در جمع هفت کشور برتر جهان قرار دارد. این غربالگری‌ها در زمان مناسب انجام می‌شوند: زیر یک ماه انجام، زیر سه ماه تشخیص و زیر شش ماه مداخله صورت می‌گیرد. تاکنون 95 درصد موالید زنده تحت پوشش قرار گرفته‌اند و 15 میلیون و 387 هزار و 789 نفر در این طرح مشارکت داشته‌اند که منجر به پیشگیری از ناشنوایی در 47 هزار و 478 کودک شده است.
علت 50 درصد ناشنوایی ژنتیکی است
وی سومین برنامه را غربالگری تنبلی چشم کودکان 3 تا 6 ساله معرفی کرد و گفت: این برنامه از سال 1374 آغاز شده و تاکنون بیش از 57 میلیون کودک غربالگری شده‌اند. یک میلیون و 936 هزار و 892 کودک دارای اختلال بینایی شناسایی شده‌اند که از این تعداد 406 هزار نفر مبتلا به تنبلی چشم بوده‌اند. این برنامه باعث شده شیوع تنبلی چشم در ایران به 1.5 درصد برسد، در حالی‌که میانگین جهانی 4 درصد است.
رئیس سازمان بهزیستی چهارمین برنامه را غربالگری اختلال طیف اوتیسم در کودکان 2 تا 5 ساله عنوان کرد و افزود: این نیز از برنامه‌های مهم پیشگیری از معلولیت‌ها به‌شمار می‌رود.
حسینی گفت: برنامه دوم سازمان در حوزه خانواده‌محور تعریف می‌شود. این برنامه شامل ارائه خدمات توانبخشی در منزل، کمک‌هزینه معیشت افراد دارای معلولیت شدید یا خیلی شدید بدون شغل و درآمد (موضوع ماده 27)، کمک‌هزینه حق پرستاری، مددکاری و خدمات ویژه برای افراد دارای آسیب نخاعی است.
وی سومین محور خدمات را برنامه‌های مبتنی بر مؤسسات غیردولتی دانست و افزود: در کشور بیش از 3500 مرکز غیردولتی شامل خانه‌های حمایتی، مجتمع‌های سالمندان، مراکز توانبخشی شبانه‌روزی و روزانه و کارگاه‌های حرفه‌آموزی فعال هستند که 110 هزار نفر را تحت پوشش دارند.
حسینی ادامه داد: برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه (CBR) از سال 1374 آغاز شده و اکنون 95 درصد مناطق روستایی و 9 درصد مناطق محروم شهری را پوشش می‌دهد. تاکنون 550 هزار فرد دارای معلولیت، 90 هزار کودک و 50 هزار سالمند از این خدمات بهره‌مند شده‌اند در سال جاری، گسترش این برنامه در مناطق صعب‌العبور روستایی و تمام مناطق شهری در دستور کار قرار گرفته است.
رئیس سازمان بهزیستی اضافه کرد: مجموعه‌ای از سایر اقدامات نیز در حوزه خدمات توانبخشی در حال اجراست. این اقدامات شامل مناسب‌سازی محیط زندگی، اجرای طرح ارتقای توانمندی، خدمات تغذیه و درمان کودکان، کمک‌هزینه لوازم بهداشتی و توانبخشی، ارائه اندام مصنوعی و پروتز، کاشت حلزون، ارتقای سلامت دهان و دندان و برگزاری جشنواره‌های تئاتر ویژه افراد دارای معلولیت است.
وی در ادامه به برنامه شاخص سازمان بهزیستی در سال 1404 اشاره کرد و گفت: این برنامه شامل 15 عنوان از جمله توسعه توانبخشی از راه دور، پوشش کامل کودکان نیازمند ویلچر، راه‌اندازی مراکز آموزشی برای اوتیسم بالای 14 سال، پایگاه‌های هنر روستایی، خانه هنر، مراکز مشاوره ناشنوایان، ارتقای سلامت دهان و دندان، حمایت از تشکل‌های خانواده اوتیسم، توسعه اقامتگاه‌های شبانه‌روزی، مجتمع‌های سالمندان، کنگره بین‌المللی توانبخشی مبتنی بر جامعه و گسترش خدمات روانشناختی تخصصی برای کودکان با نیازهای ویژه است.
وی همچنین گفت: در حال حاضر 52 مرکز تخصصی روانشناسی کودکان با نیازهای ویژه، 85 مرکز تخصصی کودکان و نوجوانان فعال هستند و خدمات مشاوره حضوری و تلفنی برای کودکان دارای مشکلات نمو و اختلالات عصبی ارائه می‌دهند. بیش از 6641 کودک تحت پوشش قرار دارند و حدود 7000 کودک دیگر نیز در طرح غربالگری اضطراب شرکت می‌کنند.
حسینی در پایان خاطرنشان کرد: اجرای این برنامه‌ها با چالش‌هایی روبه‌روست. نخست، کمبود نیروی انسانی متخصص مانند پزشک، پرستار، کاردرمانگر، فیزیوتراپ و شنوایی‌سنج است که باید با همکاری دانشگاه‌ها جذب شوند. دوم، تجهیزات توانبخشی باید با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان بومی‌سازی و با ارز ترجیحی تهیه شوند. سوم، باید سازمان بیمه سلامت را به عقد قرارداد با مراکز روزانه توانبخشی ملزم کرد گرچه خدمات توانبخشی از 9 به 59 کد خدمت افزایش یافته، اما پیگیری جدی برای اجرای آن‌ها ضروری است.
انتهای پیام/
